Orthopedisch chirurg Jens De Vos
Enkel en voet
Gespecialiseerde behandelingen voor knie, enkel, voet en heup
The human foot is a masterpiece of engineering and a work of art.
De enkel en voet vormen samen de basis van het menselijk bewegingssysteem. De enkel is een gewricht dat het onderbeen met de voet verbindt. Het is een zeer complex gewricht dat bestaat uit verschillende structuren, waaronder botten, ligamenten, pezen en spieren
Zoals Leonardo Da Vinci ooit de voet beschreef: “The human foot is a masterpiece of engineering and a work of art”
Het enkelgewricht wordt opgebouwd uit 3 botten: het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en het sprongbeen (talus). De voet zelf is opgebouwd uit 26 botten, 30 gewrichten, en meer dan 300 spieren, pezen en ligamenten, welke allemaal samenwerken om te voorzien in steun, balans en mobiliteit
Enkel- en voetaandoeningen
Er zijn diverse aandoeningen die kunnen optreden in de enkel en voet, waaronder enkele frequent voorkomende:
Fasciitis plantaris
Ook wel hielspoor genoemd. Dit is een onsteking van de peesplaat in de voetzool, een pees die van de hak tot aan de bal van de voet loopt. De klachten bestaan meestal uit pijn ter hoogte van de hiel en ochtendstijdheid. Hoewel het een zeer hardnekkig probleem kan zijn, is de meerderheid van de patienten te behandelen met een conservatieve (zonder operatie) behandeling. De behandeling bestaat meestal uit het dragen van steunzolen, oefentherapie (stretching), vermijden van overbelasting , ontstekingsremmende medicijnen en eventueel infiltraties
(Insertionele) achillespeestendinopathie
Dit is een onsteking van de achillespees ter hoogte van de aanhechting op het bot (hielbeen), of ter hoogte van het peesmassief zelf. De oorzaak is niet altijd gekend, maar frequent ligt een overbelasting (sport, overgewicht, staand/fysiek werk) aan de oorzaak. Net zoals fasciitis plantaris kan een ontsteking van de achillespees heel hardnekkig zijn. Gelukkig kunnen ook hier de meeste mensen worden geholpen met een conservatieve behandeling. Soms ligt een onderliggend statiekprobleem aan de oorzaak, en kan het nodig zijn om steunzolen te dragen. In sommige gevallen, waarbij langdurige (>6 maanden) conservatieve behandeling faalt, kan een heelkundige ingreep worden voorgesteld.
Hallux valgus (bunion)
Bij een hallux valgus lijkt het alsof de grote teen scheef groeit. Hallux betekent "grote teen" en valgus betekent dat de teen scheef staat in de richting van de andere tenen. Daardoor ontstaat er een knobbel ter hoogte van de grote teen. De aandoening komt meer voor bij vrouwen en is vaak erfelijk. Er is een verhoogd risico om een hallux valgus te ontwikkelen als u een te korte achillespees heeft of platvoeten, alsook indien u een voetafwijking heeft (dit kan aangeboren zijn, door bv reuma ontstaan, of op oudere leeftijd door zwakte van de voetspieren en ligamenten). Meestal beginnen de klachten bij het dragen van (nauwe) schoenen. De pijnklachten situeren zich ter hoogte van de knobbel (bunion). In een later stadium kunnen ook pijnklachten ontstaan onderaan de voorvoet (metatarsalgie). Naarmate de aandoening vordert kan de grote teen in conflict komen met de 2e teen, welke ook een bron van klachten kan zijn. In een eerste fase wordt getracht om de klachten te verlichten door aangepaste schoenen te dragen. In een vroeg stadium kunnen op maat gemaakte steunzolen hulpvol zijn. Er zijn verschillende spalken en orthesen op markt, maar het nut hiervan is nooit echt bewezen. Wel is zeker dat zij de deformiteit niet kunnen corrigeren. Indien een conservatieve behandeling onvoldoende klachtenverlichting geeft, kan een heelkundige correctie worden aangeboden. Heelkunde mag nooit overwogen worden omwille van cosmetische redenen! Verschillende operatietechnieken zijn beschikbaar, afhankelijk van de ernst van de aandoening, type klachten, ...Er wordt steeds op voorhand overlegd wat de beste chirurgische optie is. Elke voet is anders en vergt een specifieke aanpak om tot een optimaal resultaat te komen
Hamertenen
Bij hamertenen ontstaat er een scheefstand van de tenen waarbij het middelste kootje naar boven komt en de tip van de teen naar beneden. Er zijn verschillende oorzaken waardoor hamertenen ontstaan. Een van de voornaamste oorzaken is het doorzakken van de voet. Ten gevolge van een hallux valgus kunnen ook hamertenen ontstaan. Hamertenen komen vaak in combinatie met veralgemeende ontstekingsziekten zoals reumatoïde arthritis. De klachten ontstaan meestal tengevolge van overdruk op de bovenzijde van de teen. Hierdoor kan er (pijnlijke) eeltvorming optreden en kunnen soms wonden ontstaan. Bij de behandeling wordt eerst geprobeerd om de symptomen te verlichten zonder operatie. Het gebruik van steunzolen, siliconen orthesen, aangepaste schoenen en podoloog of pedicure behandelingen kunnen de klachten verbeteren. Jammer genoeg dringt een (kleine) ingreep zich vaak op indien de klachten blijven persisteren. Verschillende technieken zijn mogelijk en worden op voorhand besproken
Hallux rigidus
Is een artrose van het eerste teengewricht. Artrose is slijtage van het gewrichtskraakbeen. Het kraakbeen is een laagje weefel dat het bot bedekt, zodat het gewricht soepel kan bewegen. Door de slijtage van het gewricht, wordt het gewricht steeds minder soepel, en wordt het stijf (rigidus). Bijkomend worden er ten gevolge van de artrose goedaardige botaanwassen (osteofyten) aangemaakt rondom het gewricht. Deze osteofyten kunnen een mechanisch conflict veroorzaken rond het gewricht en (wanneer groot genoeg) ook hinder geven in de schoenen. De klachten van hallux rigidus bestaan meestal uit een combinatie van bewegingsbeperking van het gewricht, gewrichtspijn, vorming van osteofyten. De behandeling kan bestaan uit het dragen van aangepaste schoenen, steunzolen, medicatie en infiltraties. Deze maatregelen hebben meetal maar een tijdelijk en beperkt effect. Wanneer de klachten hiermee onvoldoende worden verholpen, kan worden overgegaan tot een ingreep. Afhankelijk van de ernst van de slijtage kan eventueel worden geopteerd om enkel de osteofyten te verwijderen (cheilectomie). Wanneer de slijtage dermate gevorderd is, kan het beter zijn om het gewricht permanent vast te zetten (arthrodese) of (in specifieke gevallen) te vervangen door een prothese.